USA President Trump nih zungkai aa thok tlawmpal in China in USA a lutmi thilri cu ngunkhuai (tariffs) a kai ter. " US ramchung ah sii thalo (Fentanyl) a lutmi hi China ram ah an chuahmi thil (chemicals) hmang in an sermi asi i rammi tamtuk harsatnak le thihnak tiang a pek hna caah an ngolnak hnga dantat an hau" tiin 20% tariffs a lak. April 2, 2025 ah "Liberation Day" tlangtar in vawleicung ram dangdang in USA ah thil a lutmi poah cu an ram sining hoih cio in ngunkhuai lak dingmi a thanh lio ah China cu 34% in a chap than. China nih lehrulhnak tuah dingin thawng a thanh tikah President Trump nih 50% a chap nolh i 104% a phan. China nih 84% in a van lehrulh colh ve i USA nih 125% tiang a kaiter nolh.
China nih USA thilri poahpoah cu 125% ngunkhuai lak dingin thawngthanhnak an tuah ve i "mah hi pin cu USA nih tariffs an kaiter len zongah China nihcun kan kaiter chap ti lai lo, a ruang cu kan i lakmi ret a sang tuk cang i ramhnih karlak chawlehnak caah lam a pit ko cang, kaiter chao lengmang cu nihchuak capo phun hna alo cang lai ee" tiah an ti. USA nih China thilri cu 145% lak dingin thawng an thanh hlei ah President Trump nih term-khatnak a rak tuan lio ah China thil sermi zeimawzat (Electric Vehicles ti bantuk) cu tariffs tampi an rak lak bal cang i Biden cozah zongnih 100% tiangin an rak kaiter mi pawl kha an van kemh chih. Cu tikah USA ah China in a van lutmi thliri zeimaw cu 245% tiangin ngunkhuai lak dingin President Trump cozah nih thawng an thanh.
President Trump le a hawile nih China cu tariffs lawng si loin bia fakfak in an hrocer i an tlirhkhawnh. China cozah tu nihcun dai tein lehrulhnak an tuah i "kanmah nih kan i thimmi a si lo nain hiti tuahto kan tonmi cu a thoktu lei nih an ngol lo ahcun a herhning in a dongh tiangin kan kal ko lai" tiah an chim ve. "Anmah nih pakhat le khat i upatnak he rak kan chawn hmasa sehlaw biaruah kan thok lai" tiin ngunkhuai (tariffs) hmang in chawlehnak ral (trade war) aa domi USA le China hi zeidah an lawh lai timi kongah ruahnak phunkip a chuak. USA cozah hruaitu nih "China nihcun USA market lo cun an celh bal lai lo, an lungkhawn ahcun an i ngaichihnak lehlam asi lai" tiin an chimrelmi cu mi tampi nih zumh asi lio ah China dirhmun hi USA tel lo zongin a fek tuk ve cang i an sung lai lo tiah a ruatmi zong an um ve.
USA nih thil cawknak phaisa (thazaang) kan ngei i China nih thil serkhawhnak thazaang (manufacturing capability) an ngei ve.
Kum 2024 ah USA nih China sin in thil a cawkmi hi $438.9 billion man asi i US nih ramdang thilri a cawkmi dihlak i 13.4% hrawng asi ( USA nih China sin ah a zuarmi thilri man cu $143.5 billion lawng asi- USA cu technology ah an ṭhawng i China sin ah software le services an zuarmi hi trade number ah relchih hna sehlaw tampi a karh ve hnga tiah thaimsang hna nih an ti ve). Biadang in chim ahcun USA nih China sin ah $1 man a zuar lio ah $5 man hrawng a cawk tinak asi i a zuarmi nakin alet nga in a cawkmi a tamdeuh tikhawh asi. USA nih an zuarmi nakin an cawkmi a tamdeuh tukmi boruak ruang ahhin atulio USA cozah nih China he chawlehnak iremnak kongah an ral a tha ngaingai.
China hi thilri serchuahnak ah an thazaang a ṭhawng tuk i USA sin ah thil an zuarmi hi ramdang ah thil an zuarmi dihlak i 16% hrawng lawng asi ve. Biadang in chim ahcun China nih ramdang ah thilri $100 man a zuar tikah $16 man hrawng hi US sin ah a zuar i $84 man hi ram dangdang ah a zuar. Vawlei pumpi nih thilri serchuah khawhnak thazaang (manufacturing capacity) kan ngeihmi dihlak i a zatceo deng hrimhrim hi China nih a ngeih cang ti asi. USA lawng si loin vawleicung ram dangdang ah an thilri chuahmi tampi an zuar khawh hlei ah anmah China bantukin ram dangdang nih USA cawk dingah a herhning in thilri an serchuah khawh baibai lai tiah an zum lem lo. Cucaah, President Trump le a hawile nih zeitlukin an hrocer hna i an rialdit hna zong ah lungdai nawn tein an lehrulh salam khawh rih hna.
“USA nih China sin in a cawkmi thilri pawl hi ram dangdang sin tuin a cawk hlei ah amah ramchung lila ah tampi aa serchuah lai i mizapi nih kan tuar tuk lem lai lo, caansau USA hmailei caah lam ṭha lehlah asi lai” tiin mi cheukhat nih an ruah. “Thilri serchuah (manufacturing) cu fawizaang tein caan tawite chungah tuah khawhmi thil asi lo hlei ah USA cu rian ṭuantu nihlawh man a fak tuk i thadi zaangba mi rian a ṭuan zuammi kan tlawm tuk fawn tikah China le ram dangdang nih an serchuahmi thilri pawl cu man deng ngai dingin kan serchuah kho lai lo; US cozah nih ngunkhuai (tariffs) tampi a lak bu zongah ramdang in a lutmi thil hi an man tamtuk a kai ko zongah USA ramchung i sermi thilri nakin an man a deng deuh ṭhiam rih lai i mizapi kan harsa tuk lai” tiah mi tampi nih an zumh ve. “USA cu zauk phung a hmang i kum tlawmpal ah ram hruaitu thimnak (Election) a tuah pengmi kan si fawn i China bantuk ram hruaitu aa thleng leklek lo i zalong tein hmailei caan saupi ca tiang tuaktan in hruaitu khua a cuanhter khotu ukhruainak a hmangmi ram an si fawn caah thilri serchuahnak (manufacturing) kong ahcun epchun awk kan ṭha kho lai lo, tariffs ruangah thil man a kaimi nih khuasak tuntuknak caah harsatnak a chuahpi lai i ram hruaitu cungah mizapi an thinhung lai i hruaitu thlen duhnak a chuak tuan lehlam lai “ tiah tariffs kongah a thinphang mi nih an ruah dan asi fawn.
President Trump nih tariffs hmangin chawleh raldohnak ( Trade War) a kalpi i China nih a lehrulh ve caah kaphnih in mizapi nih harsatnak zeimawzat kan tong veve lai timi cu al awk a ṭha lai lo. An lungthin an ṭhumh i remdaihnak lei ah kar an hlannak dingah “zei ram dah a tuar fak deuh lai” timi tlukin “zei ram mizapi dah ramkhel buaibainak chuahpi loin intuarkhawhnak a ngei deuh lai” timi hi tampi lai a rel te ṭheo lai.
Vawleicung chawlehnak ah a lian bikmi ramhnih nih nang maw kei tiin an i dironh cang tikah ram dangdang vialte cu a tlawm le tam in a hnuarsuan dih hna lai i tukum vawlei pumpi huap chawlehnak (trade) hi nikum nakin 0.2% in a zorchuk lai tiah World Trade Organization (WTO) nih an zawndomh {President Trump nih ram kenkip in thil lutmi ngunkhuai tampi a kaiter hlan ahcun WTO nih tukum hi nikum nakin 2.7% in vawlei pumpi chawlehnak (trade) a karhcho lai tiah an rak ruahmi asi}.
USA le China chawleh raldohnak (Trade War) hi zeitindah a dongh te lai i ahodah aa tei deuh te lai timi cu caan nih bia a chim te dingmi asi. A linsa tukmi boruak hi caan tawite chungah aa siamremh khomi asi i fak chinchin in aa sukkhak kho rihmi zong asi ve fawn. Boruak hoih in khuasak tuntuk zia thiam a herh lai i lungdai tein hmailei caansau ca tuak in khuakhan lairel thiam a biapi chinchin lai dah.
Biahalpang Pa
Biahal pan hi ninghngal a si lo: Theihkauhnak le theihfelnak tu a si.
Thursday, April 17, 2025
USA le China Chawleh Raldohnak (Trade War)
A himmi phaisa phumnak (Risk Free Investment/Asset ) le President Trump’s Tariffs Policies
Tuesday, November 7, 2023
Ka Pa Khuma
Mizo hla hi kan ngai pah tawn i kan innpi TV ah YouTube Auto Play in ka hmuh lengmangmi hla asi. "A hla aw le a muicawl te aa rem tuk ai ee" tiin ka cak pah t'heo. Nain, biatak thlak tein ka ngai/zoh bal lem lo.
Choir bakin ropui tukin Durtlang Branch YMA Zaipawl nih an sakmi Youtube video ka hmuh i ka khuaruah a har. Pathian hla maw asi tak ko, ka ti. Kaa lungsi deuh vak lo caah reprai deuh tein ka ngaih. Mizo holh ka thiam lo ngai buin a sullam ka van pehtonh tikah ka lau. YouTube comments ah mirangca in a sullam an lehmi ka rel chih hnu in ngol loin voi tamtuk ka ngaih cang.
Atu ca ka tial tiang zong ahhin ka ngaih chih peng ko. Ka ngol kho ti lo. Ka chungril tiangin a hlenh dih i asi rua, ka khuasik saisem hna a chuak bantuk.
A hla bia le a sullam ruah chih bu tein nan ngaih ve ahcun an lem cio hrim hna lai dah ka ti. Cucaah, a tanglei ah ka lungfian dan le a fawizaang dan in a hla bia ka van t'ial hnu ah a hla video ka van thil.
Ka Pa Khum
Inn tlawmte lawng a umnak, hmunking nawn khuate te ah khua a sa.A vok, a ar le a inn zuat sat'hil hna cu a hawikom t'ha bik an si.
Aw, Ka Pa Khum, zei rian dah na t'uan? Na pawcawmnak zeidah asi? Na mithmai ni a tlang peng i na mirh khawh pengmi hi zeitindah asi? Na nun lawmhnak biathup hi zeidah asi?
"Zeidah ka ei lai i ka din lai timi kongah lungrethei in ka um lo
Nitin ka nunnak ah a tlungmi thil hi lawmhnak lungthin he ka cohlan
Midang nih umhar lileng tuk dingin an ka ruah men lai nain vate awnh thawng le tiva luan thawng hna nih an ka awih i kokek pawngkam sining nih nuamhnak an ka pek
Leidip in ser i leidip ah a kir t'han dingmi kan pumsa nitin nunnak kongah lungrethei tuk in khuasak cu a herh hme maw!" tiin a ka leh.
Nuam tein nichuah in nitlak tiang rian a t'uan i mirum ka si a ti. Sihmanhsehlaw, vawlei ah kan sunhsakmi chawva, lungvar le thil mansung ti bantuk a ngei fawn lo.
Aw, Ka Pa Khum, zei rian dah na t'uan? Na pawcawmnak zeidah asi? Ka rum na timi hi zeidah na rumnak thilthup cu asi kun?
"Zeidah ka ei lai i ka din lai timi kongah lungrethei in ka um lo
Nitin ka nunnak ah a tlungmi thil hi lawmhnak lungthin he ka cohlan
Midang nih umhar lileng tuk dingin an ka ruah men lai nain vate awnh thawng le tiva luan thawng hna nih an ka awih i kokek pawngkam sining nih nuamhnak an ka pek
Leidip in ser i leidip ah a kir t'han dingmi kan pumsa nitin nunnak kongah lungrethei tuk in khuasak cu a herh hme maw!" tiin a ka leh.
Hi vawlei ah aa dawhmi niceu kan hmuh hmasa bik ni bakin kan ruakvuinak thlanmual lei panh in kar a hlang colhmi minung kan si hlei ah voikhat lawng a nung dingmi kan si fawn. Nitin khusak tuntuknak kongah lungrethei vansang in caan hman lengmang ding kan si maw!
"Zeidah ka ei lai i ka din lai timi kongah lungrethei in ka um lo
Nitin ka nunnak ah a tlungmi thil hi lawmhnak lungthin he ka cohlan
Midang nih umhar lileng tuk dingin an ka ruah men lai nain vate awnh thawng le tiva luan thawng hna nih an ka awih i kokek pawngkam sining nih nuamhnak an ka pek
Leidip in ser i leidip ah a kir t'han dingmi kan pumsa nitin nunnak kongah lungrethei tuk in khuasak cu a herh hme maw!" tiin a ka leh.
Note: Mizo holh ka thiam lo ngai hlei ah tawifiang deuh in ka lehmi asi caah a hla sullam ka khen lomi le a tlamtling lomi a tampi lai i nan ka ruahthiam dingmi kaa ham (Kai manhlo ngai buin ka van thai zokmi asi ve chap i).
Thursday, April 20, 2023
Zeiruang ahdah CDF-Thantlang caah teirial in thazaang ka chuah ve?
Thursday, March 26, 2020
Covid-19 nih a hnihmi vawlei ah kan innchungkhar nih kan itimhtuah dan
Friday, December 15, 2017
Partners Cakuat (2017)
"Merry Christmas" tiin nan kut kan tlaih hna. Pathian lamhruainak le nanmah dirkamhnak thawngin tluang tein kum khat kan kal t'han. Kan account ah nan hmuh bantukin tu kum hi kan riant'uannak a tluan bik kum, "the best year ever" a si. Phaisa kan phummi 24.84% bakin a t'hang. What a wonderful year! Cheers!
Tutan ka cakuat cu kum dang he aa dang deuhvak lai. A tlangpi deuh lawngin thil sining ka t'ial lai. Zeicatiah, thla hnih-thum dan ah kan account balance he report tawi kan pek ko hna caah kan riant'uaning cu nan theih ngaingai ko rua dah ka ti. Cucaah, voidang bantukin kum khat chungah ka zuarmi le ka cawktharmi stocks cungah tampi ka chim lai lo. Biachahnak (investment decisions) ka tuahnak ah a tlangmi in ka hmanmi khuacuanh dan le thil sining tu langhter kaa zuam lai.
Thursday, September 14, 2017
Laimi (a bikin Laitlang khuasa) Kan Sining le Nunphung Ka Siarem Lo Tukmi Pakhat
Ka mother church, Thanthlang Baptist Church (TBC) EC upa hna nih zarhpi zing pumh dih ah an sin ah tisa din an ka sawm i “ na tlun hlan le atu na kan hmuh hnu ah na kan ruahning tibantuk pawl zeimawzat in rak kan chim law” tiah caan an ka pek. Timhtuahnak um loin ruah lo piin biachim fialmi a si hlei ah kumkhua in ka pa nak upa deuh lawngte an si hlei ah ka t’ihzah ngaimi minung an si dih i ka lung a vaivuan khim. Kaa siamremh hnu ah a tlangpi in Laimi (a bikin Laitlang khuasa) kan sining le nunphung ka siarem lo tukmi pakhat kong ka chim.
“Biaknak lei hruaitu upa he i komhhawinak hmun ah mah bantuk kong hna chim hi cu aa rempaw lo tuk tiah a ruatmi zong nan um ko lai nain nanmah bantuk minung sin chim ahhin sullam a ngei bik men lai tiah ka ruah caah ka chim ko lai” tiin ka bia ka domh. “Business person ka si i biaknak lei mit in si loin business mit in khua ka cuanh tikah ka siarem lomi thil a si caah ka chimmi cungah nan lung a tlinlo tuk zongah business a uarmi minung pei a si fom cu, tiin rak ka ruahpiak te ko ulaw” tiah biatang kaa denh hnu ah ka chim duhmi kongah ka lut.
Kan miphun nih Khrihfa kan sinak mit hmang in “zarhpi ni riant’uan” timi kan hmuhning hi kan ruaht’han a herh tuk cangmi thil a si, tiah ka ruah. A ruang cu kanmah t’hanchonak an kan donkhan ngaitu ruahnak a si hlei ah kan hmunhma cia ah miphun dang (a bikin Kawl) nih fawizaang tukin an kan tei khawhnak lam pakhat kan onmi a si, tiin ka hmuh. Ramdang i khua kan saknak zong ah “zarhpi ni riant’uan cu” tiin siarem loin khua a sami kan tampi rih i pawcawmnak caah riant’ha deuh an kan tlolhter tawn caah t’hanchonak an kan dawntu ruahnak le nunphung pakhat a si ve t’hiamt’hiam. Sihmanhsehlaw, Laitlang ahhin a zualhma tukin ka thei. Nunnuam deuh in khua a sa khomi mi tlawmte lakah miphun dang (Kawl) an tamtuk lawmmam lo maw?
Zeiruang ahdah a si? Zeitindah kan laihri tannak, kan hmunhma cia ah miphun dang nih fawizaang tukin an kan tei khawh? Kan tha maw a thu tuk asiloah chaw lehthal dan maw kan thiam rumro lo? Ruah ding a tam lengluang.
Kan mitka ah a cang cuahmah komi thil cu chawva zei ngaingai ngei lem loin Laitlang ah a rak kaimi Kawl pa/nu cu lakphakti dawr le kunza dawr te an tuah i kum 3, 4 ah nunnuam ngai in khua an sa kho. Zeiruang ah? Mi cheukhat cu kanmah Laimi zaran nakin thil zuar an thiam deuh tuk ruangah a si men ko lai. Nain, an zapi nawnnan in hlawhtlinnak an hmuh khawhmi hi boruak nih a bawmh tuk hna caah a si hrim lai dah ka ti.
Zarhpi ni poahpoah ah Laimi tuahmi lakphakti dawr le ei-din dawr kutka aa khar dih ngawt tikah miphun dang thilzuar pawlnih nikhat ah phaisa tampi an ruh. Thla khat ah a buaktlak in nili an hui i kum khat ahcun ni 52 hrawng a si. Zarhpi ni nikhat lawngah an zuarmi lakphakti le changreu cu zarhpi ni ah aa kharmi Laimi lakphakti dawr cheukhat nih nithum-li chung an zuarmi tluk hrawng hna a si tikah an zuamcawh kho hna lo. Cuticun, a kum kum in a kal tik ahcun chawva hlawhtlinnak lei ah an kan thlau thluahmah i nunnuam le zalong deuh ngai in khua an kan sak hnawh.
Pawcawm kawlhawlnak ah zaran kanmah inntek nakin nizaan tikni mipeem miphun dangnih hlawhtlin deuhnak an hmuhmi cu zapi kan caah cun ruahthiam awk zong a t’hami thil a si ko men lai. Sihmanhsehlaw, kanmah nakin fawizaang ngai in phaisa an van neih deuh tikah an kan lor hnawh lengmang t’heo. Kan dawtmi kan fanule le kan farle cheukhat cu an duh poah in an kan pamhhmaih piak hlei ah kan inn-lo le hmunhma t’hat’ha an kan cawk khanh tawn i huham ngei ngaingai minung ah an canglan.
Zeizong vialte tuahkhotu Pathian nih a sermi miphun pakhat kan si ve i mezeipoah he izuamcawh kan ngamh ding a si ko. Kan hmunhma ciacia lebang ahcun midang hrim nih an kan tei khawh lo dingin kan zuamcawh khawh hna ding a si. Asinain, kan izuamnak hmunhma le dirhmun aa cungtang tuk lo dingin kan tuaktan le siamremh a biapi hringhran (leveled playing field) ve. Atu cu “Khrihfa mi nihcun zarhpi ni ah pawcawmnak riant’uan phung a si lo” timi ruahnak hmangin lai kan rel i kan khuaram cia ah miphun dangnih fawizaang tukin zuamcawh khawh dingin kan i tuah. Hihi kan ruaht’han a herh cangmi thil a si. A bikin kan miphun nih upatmi biaknak lei hruaitu hna nih an kan siamremh pi a herh ko cang rua hlah maw ka ti.
Ramdang ah khua a sami Laimi zongnih zarhpi ni riant’uan kong ti bantuk ah kan lungput kan thlen a herh ngai ve t’hiamt’hiam. Zeicatiah, kannih cu chawva hrihram le thiamnak ngaingai ngei loin mi ramdang ah a phanmi kan si i kan dirhmun hi a tlangpi in a chambau ngaingai. Cucaah, pawcawm kawlhawlnak le khuasak tuntuknak kongah teimak kan chuah deuh a biapi hringhran. Hiti ti tikah zarhpi ni pumhkhawmh le Pathian biak a biapi lo, ka ti nak a si lo. Kan chungkhar dirhmun, kan umt’hutnak khuaram sining le kan fanau hna hmailei an lamthluan cuanhpiak buin duhfak ngai in riant’uan kan herh lio caan a si. Zarhpi ni ah t’uan a herh lomi rian lawnglawng in kan thim tuk ding a si lem lo, tiah ka ruah. A ruang cu kan khuasak tuntuknak le kan zatlang sining ah chawva lei in t’hancho kan herh tuk hringhran.