Laimi (a bikin Laitlang khuasa) Kan Sining le Nunphung Ka Siarem Lo Tukmi Pakhat

Tukum, May-June thla ahkhan ka semnak Laitlang ka va khirh ve. Caan saupi ka hmuh ti lomi ka nu-le-pa le u-le-nau tlawn ruah bikah ka tlung (tlun lio ah tenh chih dingin kaa tinhmi business project a um nain a tlamtling lo). Ka tlun hnawhchan bikmi, chungkhat cingla he aa pehtlaimi thil caah caan ka pek ngawt caah zapi sin zongah ka chuaklang kho huaha lo. Nain, Thantlang ah bochanmi upa lungfim lawngte zeimawzat sin ah biachimnak caan tawite ka ngei kho i kaa lunghmuih ngaingai.

Ka mother church, Thanthlang Baptist Church (TBC) EC upa hna nih zarhpi zing pumh dih ah an sin ah tisa din an ka sawm i “ na tlun hlan le atu na kan hmuh hnu ah na kan ruahning tibantuk pawl zeimawzat in rak kan chim law” tiah caan an ka pek. Timhtuahnak um loin ruah lo piin biachim fialmi a si hlei ah kumkhua in ka pa nak upa deuh lawngte an si hlei ah ka t’ihzah ngaimi minung an si dih i ka lung a vaivuan khim. Kaa siamremh hnu ah a tlangpi in Laimi (a bikin Laitlang khuasa) kan sining le nunphung ka siarem lo tukmi pakhat kong ka chim. 

“Biaknak lei hruaitu upa he i komhhawinak hmun ah mah bantuk kong hna chim hi cu aa rempaw lo tuk tiah a ruatmi zong nan um ko lai nain nanmah bantuk minung sin chim ahhin sullam a ngei bik men lai tiah ka ruah caah ka chim ko lai” tiin ka bia ka domh. “Business person ka si i biaknak lei mit in si loin business mit in khua ka cuanh tikah ka siarem lomi thil a si caah ka chimmi cungah nan lung a tlinlo tuk zongah business a uarmi minung pei a si fom cu, tiin rak ka ruahpiak te ko ulaw” tiah biatang kaa denh hnu ah ka chim duhmi kongah ka lut.

Kan miphun nih Khrihfa kan sinak mit hmang in “zarhpi ni riant’uan” timi kan hmuhning hi kan ruaht’han a herh tuk cangmi thil a si, tiah ka ruah. A ruang cu kanmah t’hanchonak an kan donkhan ngaitu ruahnak a si hlei ah kan hmunhma cia ah miphun dang (a bikin Kawl) nih fawizaang tukin an kan tei khawhnak lam pakhat kan onmi a si, tiin ka hmuh. Ramdang i khua kan saknak zong ah “zarhpi ni riant’uan cu” tiin siarem loin khua a sami kan tampi rih i pawcawmnak caah riant’ha deuh an kan tlolhter tawn caah t’hanchonak an kan dawntu ruahnak le nunphung pakhat a si ve t’hiamt’hiam. Sihmanhsehlaw, Laitlang ahhin a zualhma tukin ka thei. Nunnuam deuh in khua a sa khomi mi tlawmte lakah miphun dang (Kawl) an tamtuk lawmmam lo maw?

Zeiruang ahdah a si? Zeitindah kan laihri tannak, kan hmunhma cia ah miphun dang nih fawizaang tukin an kan tei khawh? Kan tha maw a thu tuk asiloah chaw lehthal dan maw kan thiam rumro lo? Ruah ding a tam lengluang.

Kan mitka ah a cang cuahmah komi thil cu chawva zei ngaingai ngei lem loin Laitlang ah a rak kaimi Kawl pa/nu cu lakphakti dawr le kunza dawr te an tuah i kum 3, 4 ah nunnuam ngai in khua an sa kho. Zeiruang ah? Mi cheukhat cu kanmah Laimi zaran nakin thil zuar an thiam deuh tuk ruangah a si men ko lai. Nain, an zapi nawnnan in hlawhtlinnak an hmuh khawhmi hi boruak nih a bawmh tuk hna caah a si hrim lai dah ka ti. 

Zarhpi ni poahpoah ah Laimi tuahmi lakphakti dawr le ei-din dawr kutka aa khar dih ngawt tikah miphun dang thilzuar pawlnih nikhat ah phaisa tampi an ruh. Thla khat ah a buaktlak in nili an hui i kum khat ahcun ni 52 hrawng a si. Zarhpi ni nikhat lawngah an zuarmi lakphakti le changreu cu zarhpi ni ah aa kharmi Laimi lakphakti dawr cheukhat nih nithum-li chung an zuarmi tluk hrawng hna a si tikah an zuamcawh kho hna lo. Cuticun, a kum kum in a kal tik ahcun chawva hlawhtlinnak lei ah an kan thlau thluahmah i nunnuam le zalong deuh ngai in khua an kan sak hnawh.

Pawcawm kawlhawlnak ah zaran kanmah inntek nakin nizaan tikni mipeem miphun dangnih hlawhtlin deuhnak an hmuhmi cu zapi kan caah cun ruahthiam awk zong a t’hami thil a si ko men lai. Sihmanhsehlaw, kanmah nakin fawizaang ngai in phaisa an van neih deuh tikah an kan lor hnawh lengmang t’heo. Kan dawtmi kan fanule le kan farle cheukhat cu an duh poah in an kan pamhhmaih piak hlei ah kan inn-lo le hmunhma t’hat’ha an kan cawk khanh tawn i huham ngei ngaingai minung ah an canglan. 

Zeizong vialte tuahkhotu Pathian nih a sermi miphun pakhat kan si ve i mezeipoah he izuamcawh kan ngamh ding a si ko. Kan hmunhma ciacia lebang ahcun midang hrim nih an kan tei khawh lo dingin kan zuamcawh khawh hna ding a si. Asinain, kan izuamnak hmunhma le dirhmun aa cungtang tuk lo dingin kan tuaktan le siamremh a biapi hringhran (leveled playing field) ve. Atu cu “Khrihfa mi nihcun zarhpi ni ah pawcawmnak riant’uan phung a si lo” timi ruahnak hmangin lai kan rel i kan khuaram cia ah miphun dangnih fawizaang tukin zuamcawh khawh dingin kan i tuah. Hihi kan ruaht’han a herh cangmi thil a si. A bikin kan miphun nih upatmi biaknak lei hruaitu hna nih an kan siamremh pi a herh ko cang rua hlah maw ka ti.

Ramdang ah khua a sami Laimi zongnih zarhpi ni riant’uan kong ti bantuk ah kan lungput kan thlen a herh ngai ve t’hiamt’hiam. Zeicatiah, kannih cu chawva hrihram le thiamnak ngaingai ngei loin mi ramdang ah a phanmi kan si i kan dirhmun hi a tlangpi in a chambau ngaingai. Cucaah, pawcawm kawlhawlnak le khuasak tuntuknak kongah teimak kan chuah deuh a biapi hringhran. Hiti ti tikah zarhpi ni pumhkhawmh le Pathian biak a biapi lo, ka ti nak a si lo. Kan chungkhar dirhmun, kan umt’hutnak khuaram sining le kan fanau hna hmailei an lamthluan cuanhpiak buin duhfak ngai in riant’uan kan herh lio caan a si. Zarhpi ni ah t’uan a herh lomi rian lawnglawng in kan thim tuk ding a si lem lo, tiah ka ruah. A ruang cu kan khuasak tuntuknak le kan zatlang sining ah chawva lei in t’hancho kan herh tuk hringhran.