Zeiruangah Dah Obama Nih Iraq Ah Bombs A Thlak??

"ISIS pawl nih hmunhma an laknak Irbil khua kiangkam le Sinjar tlang pang ahcun a herh ning poah in van hriamnam hmang cang dingin kan ralkap pawl sinah nawl ka pek cang hna" tiah President Obama nih innrangpi in tuzarh nili ni ah  biathanhnak a tuah ahkhan mi tampi kan lau.  A ruang cu kan hnuzarh tiang ahkhan Iraq buainak cungah hriamnaam hmangin cun kan itlak lai lo, a rak ti peng caah a si. A biachim a dihin caan sau a rau lo. "US vanlawng nih Sinjar tlangkam le Irbil khuakam hrawnghrangah bombs an thlak thluahmah ko cang" tiah thawngthanhtu media vialte nih an van au colh. Tikah, Innrangpi ah nichiarte ti awkin media riantuantu pawl sinah President hruaimi cozah he aa pehtlaimi cawlcanghnak poahpaoh thawngthanhnak le bialehnak a tuahtu, Whitehouse press secretary, Josh Earnest nih cacawn ninga ni ah thawnglatu sin in a tonmi biahalnak cu an ilo pah dih. "Zeiruangah dah President nih Iraq buaibainak ah ruahlo nawn in hriamnam a hman" ti deuh phunphai rumro khi an si ko.


Ramdang pehtleihnak(Foreign Affairs) le international affairs ahcun vawleicung ah mingei bik cat'ialthiam pakhat a simi, Thomas L. Friedman nih President Obama cu ninga ni ahkhan suimilam pakhat chung ton biaruahnak a ngeih ve. A biahalmi tampi lakah aa tel ve mi cu "zeiruangah dah vawleicung hmun dangdang buainak kongah hriamnaam hmangin naa thlak duh bak lo nain Iraq ahhin bombs na tlak rengreng" ti a si ve. Cucu theih kan duh cio theo ko lai dah!

Josh Earnest cu President press secretary a si bantukin thawglatu sinah a cunglei biahalnak a lehmi cu Obama nih Friedman sinah bialehnak a tuahmi he hin an ikhat ngaingai. Noble daihnak laksawng a rak hmu baltu Obama nih van ralkap hmangin ISIS pawl a kahnak hna hi a ruang a tampi. Sihmanhsehlaw, a bikbik pathum an um. Cucu a tanglei ah ka van langhter hna lai.

Sinjar tlangpar ah tilo le rawllo in ISIS nih an hrenmi Yezadis minung 40000 hrawng kha ti le rawl pek a duh hna caah a kahnak a si. "Syria le Iraq ram cu Muslim ramah kan ser lai" tiah thluang a khawngmi ralhrangbuu, ISIS timi nih Iraq ram khuapi bik changtu, Mosul khua telin Sunni miphun deuh umnak hmun tampi cu Iraq ralkap kutin an lak thluahmah. An laknak hmun poahpoah ahcun ram uknak caah Muslim biaknak lawng bakah hram a bunhmi Shiriah Laws an hman. Islam biaknak ah aa thleng duh lomi poahpoah cu dantatnak phunkip an pek hna i an lu tiangin an tan hna. Tikah, an pennak hmun ah khua a sami Muslim a silo mi poahpoah nihcun an nunnak humhim ruahah an ngeih le chiah an kaltak i Kurdistan lei le hmun dangdangah an zaam. UN miharsa bawmhnak lei nih an tuakning ahcun ISIS nih an lakmi hmun in Kurdistan le hmun dangdang ah a zaammi hi minung 200000 renglo an si cang.

Muslim biaknak phung kha ruruhranghrang in cozah uknak phungah aa sertu ISIS tuahsernak ruangah Iraq chaklei kam in hmun dangdang ah a zaammi minung lakah Sinjar tlangpar ah aa tapmi Yezadis 40000 hrawng hi miphun dangte an si. Nenaveh khua hrawnghrang ah tambik a rak ummi Yezadis nih an pupa chan in an biakmi biaknak, Zoroastrianism hi muslim ralhrang nih an huat bikmi biaknak a si. Zoroastrianism cu Pathian nih vawleicung hi vanmi pa sarih hmangin a uk i mah cu vanmi lakah cun Malak Tawous timi nih Pathian nawl a buar. Sihmanhsehlaw, Malak Tawous nihcun a sualnak cu aa ngaihchih caah Pathian nih a ngaihthiam i Vanmi lakah a sang bikmi rank a pek. Cucaah, amah cu thil ti kho bik a si, timi zumhnak phun a si. Mah cu an zumhnak cu Muslim tampi nih Sehtan zumhnak ah an ruah. Cucaah, hawihlei in an ral hna i an ci a hmih hrimhrim an duh___Sadam Hussien chan lio hrimhrim in rak namneek pengmi an si cang. ISIS lebang nihcun an ci a hmih ding hrimhrim an duh. Cucaah, tlangpar ah an zaam ko zongah tlangtang in an rak orh t'hiamt'hiam hna. Tilo le rawllo in minung tam ngaite an thih cang caah President Obama nih minung ciocio zangfah zawnruahnak lungthin in bawmhnak pek a duh hna. "Kannih Americans cu mi zawnruahnak lungthin a ngeimi kan si. Khawika hmun a va si hmanhah mi harsa hna nih eidin awk an ngeihlo ahcun bawmhnak kut zo a duhmi kan si. Ralhrang ruangah din-ei awk ngei loin tlangpar ah aa tapmi Yezadis pawl hi bawm loin a zoh salam kho ding kan si lo" tiah a ti.

Sinjar tlangpar ah phihhrenmi Yezadis hna nih an nunnak caah an herh bikmi cu ti le rawl a si ko. Mah cu ti le rawl cu US nih vanlawng in hei thlak piak a duh hna. Sihmanhsehlaw, tirawl phurtu vanlawng nihcun duhsah tein tangniam tein zuan a herh caah an zuang ngam lo. Zeicatiah, tlang hram in a kulhtu hna ISIS pawl nihhin Iraq ralkap sin in an rak chuhmi hriamnam t'hat'ha an ngeih ve. Cucaah, ralhrang pawl cu raltuknak vanlawng in kah hmasa an hau. Yezadis a bawhtu ISIS pawl cu U.S nih bombs in an den hna hnu ah Kurds ralkap nih tanglei in rak naam ve i Yezadis pawl caah luatnak lam serpiak ding hi US le Kurd nih an duhmi a si. Cucaah, cacawn nili ni ah U.S nih Sinjar tlang hram hrawngah  a ummi ISIS pawl cu khu hluaimai in a den hna nak a si.

Kurdish khuapi Irbil ah a ummi US ralkap le riantuantu hna humhimnak caah a kahmi a si ve. Iraq ramt'hen pakhat a simi, Kurdistan hi US palai a um ve nak hmun a si hlei ah U.S nih Iraq mipi caah an duh piak bikmi hna uknak phung, Democracry phung kha dawhcah tein an hmannak ramt'hen a si. Kurdish mipi nih an thimmi hruaitu hna cu mipi duhning tein ram an hruai caah an ramt'hen cu fak piin a t'hangcho. An khualipi Irbil hrawng cu Iraq ram zong a lo lo. Mipi nih zalonnak tling an hmu i fimnak phunkip an cawng. Nitlak ram he chawlehnak an tuah i mipi nih nun t'hancho nak an tep. Aa lo lomi pakhat le pakhat, biaknak dang le biaknak dang kha an i theithiam in nuam tein an leng t'i. Phundang in chim ahcun, President Bush nih Iraq a rak tuk lio ah a mitthlam in a rak suaimi Iraq thar cu Kurdish peng bantuk hi si dawh a si. Zalennak in hruaimi Kurdish peng cu Obama cozah zong nih an duh tukmi ramt'hen a si ve. Cucaah, ral a rak tu bal theng lomi Kurds ralkap nih thih a ngamh tukmi ISIS kutin an ram an ven khawhnak ding caah tiin Iraq ram buainak aa thok lecangka in ruahnak petu U.S ralkap tampi a rak kuat cang.

ISIS nih Mosul le Iraq chaklei hmun cheukhat an lak hnu in hmunhma kauh hram an van thok tikah an panhmi cu Kurdish ramthen lei a si. Kurds ralkap nihcun an i kham sek ko nain ISIS ralhrang pawl cu thih an ngamh tuk hlei ah Iraq ralkap sin in an rak chuhmi U.S hriamnam t'hat'ha an hman caah an i kham kho cawk lo. Tikah, hnulei ah an pil diahmah i an khuapi Irbil in meng 25 hrawng a hlatnak hmun tiang cu ISIS kut chungah a phan. Mah cu thawngpang nihcun Irbil khuapi cu thinphannak in a hnih. A thinphang deuhmi nihcun zaam hram an thok colh i buai-uar in a um. Cucaah, U.S cozah nih amah ram minung pawl le zauk phung a hmangmi Kurds mipi humhimnak caah bawmhnak a pek hrimhrim a hau. Cucu, Obama nih hriamnam hmang dingin biakhiahnak a tuahnak ah aa telmi a ruang nganpi pakhat a si.

Atulio Iraq hi 2011 lio Libya he aa lawhlo caah a kahnak a si ve. Hiti ti chim ahhin duk a sum nawn. Nain, a si taktakmi a si. Atulio Iraq hi 2011 lio Libya he khan an sining ilo sehlaw Obama nih bombs a thla hrimhrim lai lo. "Anmah ramchung mipi le zatlangbuu hna nih uknak phung ser dingin timhtuahnak a rak ngei lomi Libya kan rak kahmi kha ka ngaichih bikmi foreign policies a si" tiah Obama nih Friedman sinah a chim. "Van ralkap hmangin Libya kha kan rak kah i Gaddafi cu kan thah khawh nain amah a umlo hnu ah a buaining a fak deuh i minung tamdeuh an thi chinchin. Zeicatiah, anmah Libyans nih an ram sernak dingah lungduhnak le timhtuahnak an rak ngeih rumro lo caah a si. Kha bantuk thil a can t'han ding kha cu ka duh hrimhrim ti lo. Atulio Iraq cu 2011 lio Libya bantuk a si lo, tiah ka ruah caah hriamnam ka hman ngamnak a si" tiah a chap.

Aluancia kum hnih lio ah amah le amah aa uk ding le aa rungveng dingin U.S ralkap nih an chuak takmi Iraq ram cu Shia muslim a simi, Prime Minister Nouri al-Maliki nih a sermi cozah in a hruai. Maliki nihcun U.S pawl an chuah dih lecangka in uknak thutdan sangsang kha amah miphun hawi rumro lawng a pek hna i miphun fa deuh tete kha a hnon hna. Tikah, miphun fa tete nihcun an cozah cungah an lung a fak tuk. Iraqi lakah a tamcem chang a simi, Sadam Hussien miphun, Sunnis muslim pawl ko nihhin an huat khun___Maliki cozah tangah a ummi Iraq ralkap nakcun anmah miphun a simi ralhrang ISIS hmanh kha an duh deuh hna. Cucaah, mi tlawmte a simi ISIS ralhrang pawl nih Sunnis muslim an tambiknak Mosul khuapi hrawnghrang kha Iraq ralkap kutin fawi tukin an rak lak khawhnak a si. U.S ralkap nih kum tampi training an pekmi Iraq ralkap cu ISIS ralhrang bantukin thih an ngamhlo hlei ah an umnak hmun ah khua a sami Sunnis mipi nih an duh hna lo caah an minung thazang a tampi nain an hriamnam hmanh an zaam tak dih___ISIS nih Kurds ralkap kahnak ah an hmanmi raltuknak hriamnam t'ha pipi khi Iraq cozah ralkap sin in an chuhmi hna an si.

Obama cozah nihcun Iraq buainak hi ralhrang le cozah buainak lawngin an hmu lo. Cozah le mipi( a tlawm deuhmi miphun) buainak in an hmuh. Cucaah, al-Maliki cozah kha uknak phung siamremh dingin an nawr. "Ram pumpi cozah chungah mitlawm deuh a simi miphun hna nih hmunhma sang an hmuh ve lo i nan namneek hna chung poahpoah cu nan ram a dai bal lai lo. Cucaah, nan ram cozah nan siamremh hmasa a hau. Nanmah lei nih nan ikhahlonak kha siamremh i a phi kawl nan timhlo chung poahpoah cu kan in bawm bal hna lai lo" tiah an ti peng hna. Vansan tuk ah teh a si lai. Maliki cozah nih thlennak zeimawzat an tuah ve. Paliament speaker ah Sunnis miphun an thim i president caah Kurds miphun an thim. Cun, a dangdang thlennak tete zong tuah an timh. Cucaah, Obama cozah nih an thlennak tuahmi cungah an lungtlinpi nak langhternak caah an ral an van kah piak hna hi a si.

"Zeitik hmanh ah Iraq le Syria fonhin ISIS nih pennak ram an ser dingmi hi kan onh bal lai lo. Kan kham zungzal ko hna lai. Sihmanhsehlaw, Iraq ram buaibainak hi kanmah bawmhnak le tuahsernak lawngin teinak hmuh khawh dingmi a si lo. Sining aa khat lomi anmah le anmah nih pakhat le pakhat an ipom i rian an t'uant'i khawh a hau. Culocun, buainak a chuak lai i ralhrang a simi ISIS bantuk buu nih caant'ha ah an hman peng ko lai. Kan izalh ahcun kan ralkap hi an t'hawn tuk hringhran caah caan tlawmpal cu daihnak kan len ter khawh ko lai. Cucu, kan rak tuah bal cang. Sihmanhsehlaw, anmah Iraqi nih an izalhlo poahpoah ahcun caansau a nguh hlei lai lo. An theih dingmi cu kanmah hi Iraq van ralkap kan si lo. A bawmh lanwg kan bawmh khawh hna, an duhmi kan ser piak kho hna lo. Anmah nih an tuah dingmi thlennak an tuah lawnglawng ah kan bawmh hna lai. Maliki cozah nih an van tuahmi thlennak thar cheukhat le Kurds hruaitu hna nih an cawlcanghnak hi thilt'ha ah kan ruah caah kan bawmh hna nak a si. Bawmh deuh an duh ahcun a daimi Iraq ser dingin thlennak an tuah deuhdeuh a hau" tiah Friedman sinah Obama nih a chim.

"Na kahning hna hi a tlawm tuk deuh rih lehlam" tiah a soiseltu pawl sinah a chimmi cu "kan fanaule ke ralkap cu Iraq caah raltu dingin ka luhter lo rengreng hna" ti hi a si.