Friday, March 21, 2014

Zeitindah Putin hi Reem ah a t'hat bik lai?

Crimea cu Ukraine ramt'hen a si ti lo, Russia Federation a si cang
March,16, 2014 ah tuahmi referendum ah Crimea mipi 97% dengmang nih Russia Federation ah ikomh ding in an lungtlinnak an langhtermi cu Putin nih lunglawm tein a cohlan. Referendum cu mipi kha duhthimnak nawl pek a si ko caah thiltha ngai a si ko. Sihmanhsehlaw, Putin nih Crimea ah a tuahtermi hna referendum cu duh a nung lo tuk. Crimea cu Ukraine ram pumpi cozah nih amah tein uknak nawl a pekmi ramt'hen sawhsawh a si  tikah Ukraine ramkomh phunghrampi nih anmah nawl lawng in inndang chuahnak nawl a pe hna lo___Ukraine phunghrampi ah ramthen pakhat khat nih inndang chuah a duh sual a si ahcun ram pumpi mipi nih duhthimnak vote an thlak hmasa lai, ti a um. Cucu, Russia nih a thei cuahmah ko nain buar ding in a forh hna. "Ukraine nih Nuclear a serlo ahcun ralkap le hriamnam hmang in ka namneet hrimhrim lai lo" tiah 1994 lio ah Russia nih Ukraine le US he biakamnak minthut an rak sermi, Budapest Memorandum zong a buar fawn. Cu hlei ah, Crimean nih atu duhthimnak an tuah lio ah hin Russia ralkap cu Crimea ah an khat thup ko. Phundang in chim ahcun, Crimean nih meithal par in hmuahchih bu dengmang in "Russia maw na duh deuh, Ukraine" timi duhthimnak vote an thla. Mah cu result cu Russia Paliament, Lower House(Duma) le Upper House(Federation Council) nih tuzarh nili ni le ninga ni ah lungtling taktakin an cohlan caah Putin nih "Crimea cu Russia Federation pakhat a si cang" tiah fehternak minsen a thut.

Russia Federation Council(Upper House) nih Crimea donnak lunglawmhnak zapei an bengh lio

"Tuah hlah, na tuah ahcun kan in zohsawh lai lo" tiah an thlauh cuahmah ko buah an bia ngai duh loin "Crimea cu Russia Federation chungtel ah kan cohlan ko, a ngaingai tiah Russian le Crimean cu kan thinlung ah aa thenmi kan si bal lo hme cu..." tiah Putin nih cohlannak bia a chim hnu in US le EU nih Russia phihkharnak an tuahmi cu an van thawnter deuh cio. Putin pawngkam ah aa zel tawnmi, a mit'hi le mila pawl cu pakhat hnu pakhat in "Reem" dingmi cazin ah an min an van tar diahmah hna___politicians lawng si loin Putin he aa kommi mirum zong an itel chih. Russia sin ah a zaami Ukraine President hlun, Viktor Yanukovych le a hawile cheukhat zong cu an luat ve hlei lo. US phihkharmi cazin ah Putin hawile minung 16 lawng si loin Russia bank nganbik 17th nak a simi, Bank Rossiya zong aa tel chih. Bank Rossiya ah share tambik a ngeitu hi Putin hawikomtha, mirum Mr Kovalchuk a si i Russia bawibik pawl nih lam hman loin an hmuhmi phaisa tomtom cu ramchung in ramleng t'hialnak ah an hman bikmi Bank a si tiah an ruah caah atu bantukin an phihkhar ve nak a si. US Treasury Department nihcun "Bank Rossiya nih US Dollar a hman khawh lai lo caah Putin le a hawile rual nih Europe lei ah an i khawn tungmi an phaisa zong an duhning in an hmang kho lai lo" an ti.

European Union zong nih Putin nih Crimea a laknak ah aa tel ngaimi an si tiah ruahmi minung 21 cu EU chungtel ram chung ah khualtlawnnak nawl le chawva ngeih khawhnak nawl an phih ve hna. Nain, an phihkharmi minung pawl hi Putin cozah cawlcanghnak ah a biapi ngaingaimi an um tuk lo tiah mawhchiat an tong ngai. Crimea a laknak ah aa hripi a tlaitu Russian hruaitu tam deuh in phihkharmi cazin ah khumh a duhtu EU chungtel ram an um len nain a dohtu zong an um ve caah ruahning bantukin an cawlcang kho lo. EU hi US bantuk an si lo. Fiscal Policies aa dang cio i mah tein aa uk ciomi, ram 28 nih aa khatmi Monetary Policies ihrawmnak in sermi ramkomh a si caah Emergency caan ah zokzokin cawlcangh an i harh ngaingai theu. Bidang in chim ahcun US ahcun President Obama pakhat lawng nih biakhiahnak a tuahmi khi EU nihcun minung 28 nih an ram dirhmun cio tuaktonh pah in an ruahnak an fum a hau. Tik ah, atu bantuk buainak kong ahcun an cawlcanghning a nuar kho tuk___a ngaingai tiah cun Ukraine buainak hi US kutneh ruangh ah a si lo,  EU le Russia ruang deuh ah a chuakmi a si cumu. Cu chinchap ah Russia cu EU chungtel ram nih an hmanmi zinan le datsi(oil and gas) vialte i 30% a chuahtu a si tikah EU chungtel ram fa tete nih an t'ih tuk. An mawh ve lo, Russia he pehtleihnak chah ruang ah fak piin an ram chawlehnak a rawk dingmi an phang tuk cio.  Sihmahsehlaw, Democracy kan dirpi ko an ti ko ahcun thim ding dang an ngei lo. Anmah nih an tuar ve ko ding zong ah Putin cu dan an t'at ve hrimhrim a hau.

Russia nih US phihkharnak cu aa chit sawhsawh ve naisai lo. Vikvak in lehrul a cham colh ve. Putin t'hatlonak chim ah a hmur a zaang taktakmi,John Mc Cain telin US hruaitu minung pakua cu Russia ram ah chawva ngeihnak nawl le tlawnkainak nawl an phih colh ve hna.Cun, US le EU nih phihkharnak an tuahmi hna kong cu Putin le a hawile pawl nih capo ah an seih salam. "US Treasury Department nih an phihkharmi Bank Rossiya bak ah account ka on lai" tiah Putin nih hnangam ngaiin a chim mei. Vawlei tang thilchuak ah a sunglawi bikmi zinan tampi an ngeih caah an hna a ngam tuk___Russia hi vawleicung ah zinan a chuah bikmi ram an si cumu. Chawlehthalnak tampi a tuaht'i bal lem lomi, US le a zinan loin a cawlcang kho lomi EU tepawl nih an tuahmi phihkharnak cu zeihmanh ah an rel lo.

Putin cawlcanghning zoh tikah Obama nih a hmanmi "Reem" nak hi sullam a ngei lomi ko a lo. Sihmanhsehlaw, sullam a ngei tuk__hriamnam hmang in lehrulh awk a t'hatlo tikah lam dang hrim a um lo. Obama hruaimi US cozah nih phihkharnak an tuah ruang ah vawleicung huap in leiba cawihtlaknak dirhmun tahtu(Credit Rating Agency) pahinh a simi, Fitch le Standard & Poor nih Russia leiba cawihtlaknak degree cu an thumh veve. Master le Visa Cards zong nih Bank Rossayi he pehtleihnak hri an chah. A fiangmi cu Russia nih ningcang loin Crimea alak ruangah dantatnak zeimawzat cu a in hrimhrim ko lai. Sihmanhsehlaw, atutiang ah an pekmi dantatnak nih hin Putin lung a thleng naisai lai lo. Hmailei ah caan t'ha a hmuh ahcun a kiangkap ram fa tete khi hramhram in a dawp thiamthiam ko hna lai. Cucaah, fak deuh lawlaw in "Reem" a hau.

Putin nih a zia a t'hinhnak ding ahcun Russia chawlehnak nih fak piin harsatnak a ton i mipi nih Putin cozah cungah an lungtlinlo tuk i an dohnak ding tiang in "Reem" a hau hnga. Cuti Reem khawhnak ding ahcun US nih a si khawhnak lam tete hmang in a Reem hlei ah EU nih a zinan an cawk lo a herh. EU nih Russia zinan loin an cawlcangh khawhnak ding ahcun nika le thli hmang in renewable energy tampi an chuah khawh hlei ah US nih man deng deuh in zinan a zuarh hna a hau hnga. An izat lomi poahpoah cu Saudi Arabia tibantuk Middle East ram pawl sin ah an cawk a hau hnga. Middle East cu Russia bantukin lam neih ah a um lo hlei ah an ipehtleihnak a chiat deuh caah zinan nih inn a phaknak man cu a fak deuh suaimau hnga. Mahcu Reem rian cu EU nih an i ot ngam lai maw? US nih teh pawngkam le khuacaan hrawkin man deng deuh in EU zuarh ding ah zinan tampi a chuah lai maw?  Ruahchan awk a tlawm ngaingai.
Relchapte: Putin le Ukraine Cawnpiaknak Asiloah Zeiruangah dah Putin Nih Obama Bia A Lak Lo??

No comments:

Post a Comment